Mistyczne kręgi Stonehenge

Stonehenge jest jednym z najdokładniej badanych obiektów w Wielkiej Brytanii, lecz do dziś tak naprawdę nie wiadomo, w jakim celu powstał. Spekulacje naukowców uwzględniają przede wszystkim aspekty astrologiczne, przypisując konstrukcji rolę swoistego kalendarza wyznaczającego porę siewu i zbiorów oraz obserwatorium nieba, ale nie wykluczają także funkcji sakralnych, nekropolii, a nawet ołtarza do składania ofiar z ludzi. Jednak niezależnie od przeznaczenia, magia tego miejsca i tajemnica owiewająca megalityczne kręgi, niezmiennie przyciągają tłumy turystów z całego świata.

Stonehenge mieści się w południowej Anglii, 13 km od Sailsbury w hrabstwie Wiltshire. Tereny te znane są nie tylko z megalitycznych głazów, ale także z neolitycznego kręgu otaczającego całą wieś Avebury, który z pewnością warto uwzględnić przy planowaniu wycieczki w te malownicze okolice.

Kamienne kręgi Stonehenge były wznoszone etapami. Pierwszy z nich datuje się na 3100 r.p.n.e. Polegał on na utworzeniu pierścieniowego wału ziemnego i rowu oraz umieszczeniu w ich centrum jednego monolitu – Altar Stone. Zewnętrza część kręgu mieściła 56 niewielkich kredowych jam znanych pod nazwą Pierścienia Aubreya. Jedna z tez głosi, że jamy są pozostałością po dodatkowej drewnianej konstrukcji biegnącej wokół kręgów. Mniej więcej w tym samym czasie ustawiono też Heelstone – usytuowany na północny wschód od wejścia do Stonehenge, pojedynczy głaz.

Rozpoczęcie kolejnego etapu datuje się na ok. 2150 r.p.n.e. Obejmował on przetransportowanie z oddalonego o ok. 250 km Preseli 80 dolerytów – błękitnych skał wulkanicznych, i ustawienie ich w dwa niedokończone kręgi. Każdy z dolerytów ważący 4-5 ton przyciągnięto drogą lądową, a następnie spławiono łodziami wzdłuż południowego wybrzeża Walii i w górę rzeki w pobliże Stonehenge. W tym samym czasie stworzono także glinianą aleję prowadzącą do kręgu, która, jak zauważono, wytycza wschód słońca w czasie przesilenia letniego.

Ostatni etap budowy mający miejsce ok. 2000 r.p.n.e. przyniósł zmianę w wyglądzie konstrukcji, polegającą na przeniesieniu 30 błękitnych kamieni do wnętrza kręgu tworząc z nich małą podkowę. Po zewnętrznej stronie dolerytów ustawiono nowy krąg o promieniu 30 metrów, składający się monolitów zwanych Saracenami, które przykryto poprzecznymi głazami umocowanymi dzięki wystającym czopom. We wnętrzu kręgu wzniesiono 5 trylitów ustawionych w podkowę. Każdy z kamieni waży ok. 50 ton, co stanowiło nie lada wyzwanie dla budowniczych. Monolity przyciągnięto z oddalonego o 30 km północnego Wiltshire na drewnianych „kołyskach”.

Stonehenge wyróżnia się od innych kręgów tym, że to jedyna konstrukcja, której głazy poddano wcześniej obróbce, podczas gdy pozostałe kręgi składają się z monolitów w stanie surowym. Kamienie Stonehenge są starannie ociosane, a każdy z nich tworzy graniastosłup o podstawie prostokąta.

{gallery}stonehenge{/gallery}

Mistycyzm tkwiący w tajemniczej konstrukcji od wieków inspiruje do tworzenia niezliczonych legend na jej temat. Jedna z nich mówi o magicznym powstaniu kręgów przypisywanemu Merlinowi – czarownikowi króla Artura. Inna opowiada historię kamienia Heelstone, którym diabeł rzucił w ukrywającego się w kręgach mnicha przygniatając mu piętę i unieruchamiając kapłana. Tajemnica miejsca przyciągnęła także druidów, którzy zarówno w zamierzchłych czasach, jak i współcześnie, czcili pośród monolitów przesilenie letnie. W 1985 roku władze zakończyły jednak ten proceder argumentując swoją decyzję obawą przed zniszczeniem obiektu.

Te prastare kręgi stanowią także niezwykłą arenę dla zjawisk astrologicznych. W czasie letniego przesilenia słońce wschodzi dokładnie nad Heelstone, a promienie słoneczne przechodzą prosto przez Altar Stone. Analogiczne zjawiska można zaobserwować w nocy z odbitym światłem księżyca. Zauważono także, że kręgi mają związek ze złożonymi liniami astronomicznymi, a ich układ był wykorzystywany do przewidywania zaćmień. Dziś, w dobie wszechobecnej komputeryzacji, nie robi to większego wrażenia, lecz wystarczy zdać sobie sprawę, że Stonehenge został zbudowany przez ludzi, którzy nie znali pisma, matematyki, fizyki czy astronomii.  

Niezwykłość kręgów sprawiła, że w 1986 roku zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, zaś ich wiekowość zagwarantowała im nadzór angielskiego Scheduled Ancient Monument zajmującego się ochroną historycznych obiektów przed nieuprawnioną ingerencją. Ponadto Stonehenge należy do English Heritage – agendy rządowej, której celem jest opieka nad zabytkowymi budowlami w Anglii. Warto też wspomnieć, że nad sąsiedzkim Avebury wraz z okolicznymi terenami roztoczyło pieczę National Trust.

Mimo że naukowcy i archeolodzy odkrywają coraz więcej tajemnic kamiennych kręgów, Stonehenge wciąż stawia więcej pytań niż udziela odpowiedzi. Choć w Wielkiej Brytanii wzniesiono setki innych kamiennych kręgów, często większych, to właśnie Stonehenge stanowi jeden z najatrakcyjniejszych obiektów dla turystów.

Anna Jankowiak

 

Możesz również polubić…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.