Big Ben pierwszy raz wybił godzinę 31 maja
Najczęstsza prośba, która pada zaraz po przyjeździe brzmi: ‘Chcę zobaczyć Big Ben’a, jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych w Londynie’. Mówiąc o Big Benie przyjezdni mylnie mają na myśli wieżę zegarową lub zegar znajdujący się przy budynkach Izb Parlamentu. Faktycznie chodzi jednak o Wielki Dzwon (Great Bell) wybijający godziny.
Wieża zegarowa została zaprojektowana w stylu gotycko-renesansowym i mierzy sobie 96 metrów. Jest to największy na świecie zegar z kurantami, który posiada cztery cyferblaty, każdy skierowany w inną stronę świata. Wieża usytuowana jest na północno-wschodnim końcu Izb Parlamentu w Westminster. Większość Parlamentu została zniszczona w pożarze w 1834 roku. Rok później zapadła decyzja o wzniesieniu nowych budynków wraz z wieżą oraz zegarem.
Oryginalny dzwon został odlany przez firmę John Walker & Sons ze Stockton on Tees. Niestety jeszcze w czasie prób na ziemi dzwon pękł tak, iż nie udało się go naprawić. W wyniku tego zajścia, projektant zegara Denison zwrócił się o pomoc do George’a Mears, mistrza odlewnictwa oraz właściciela odlewni Whitechapel Bell. Mears wytopił stary dzwon używając do tego jednocześnie trzech osobnych piecy przez jeden dzień. Odlewając nowy dzwon, podgrzał wcześniej formę, której używał. Było wcześniej nie znane i nowatorskie podejście. Odlanie dzwonu miało miejsce 10 kwietnia 1858 roku i trwało 20 minut. Kolos ważący 13.750 kilogramów stygł przez kolejne 20 dni.
Dzwon zadzwonił w Westminster po raz pierwszy 31 maja 1859 roku. Dwa miesiące później pojawiło się na nim pęknięcie. Zamontowano wtedy lżejszy młot, który po dzień dzisiejszy wybija godziny uderzając w nienaruszoną część dzwonu.
Akuratne odmierzanie czasu regulowane jest przez pryzmę starodawnych monet umieszczonych na wielkim wahadle. Zegar działa bez zarzutów i bardzo rzadko się zatrzymywał, nawet w czasie wybuchu bomby, który dotknął Izbę Gmin w trakcie drugiej wojny światowej. Wieża zegarowa przetrwała, a Big Ben wybija godziny po dzień dzisiejszy.
Dystyngowany dźwięk Big Bena jest nadawany na cały świat przez BBC, które odtwarza go jako sygnał czasu. Godzina wybijana przez Big Bena została nadana w eter przez BBC po raz pierwszy 31 grudnia 1923. Tradycja ta jest nadal kontynuowana.
Wieża zegarowa wygląda spektakularnie nocą, gdy cztery cyferblaty są podświetlane przez 28 energooszczędnych żarówek o mocy 55 watów każda. Każdy z cyferblatów składa się z 312 części i mierzy sobie średnicę 7 metrów. Wskazówka odmierzająca godziny ma długość 2,74 metra, natomiast ta, która odmierza minuty mierzy 4,2 metra. Nad każdym z cyferblatów znajduje się dodatkowa lampa, która jest zapalana, gdy obraduje parlament. Na wieżę nie można niestety wejść, aby ją sobie tak po prostu zwiedzić. Mieszkańcy Wielkiej Brytanii mogą jednak zwrócić się do swojego lokalnego parlamentarzysty z prośbą, iż chcieliby złożyć taką wizytę.
Istnieje kilka różnych historii o tym, jak dzwon otrzymał nazwę Big Ben. Najbardziej znane wersje to te, że został on nazwany od imienia Sir Benjamina Hall, który był wysokim mężczyzną i w Parlamencie był właśnie znany jako Big Ben lub od imienia mistrza boksu wagi ciężkiej Bena Caunt. Caunt stoczył swoją ostatnią walkę w 1857 roku, dokładnie w czasie kiedy trwała publiczna debata nad tym, jaką nadać nazwę Wielkiemu Dzwonowi.
Czy wiecie, że…?
U dołu każdego z cyferblatów znajduje się napis wykaligrafowany złotymi literami po łacinie DOMINE SALVAM FAC REGINAM NOSTRAM VICTORIAM PRIMAM, który oznacza dokładnie – Panie chroń naszą Królową Wiktorię Pierwszą.
W czasie długotrwałych bombardowań przez nazistowskie Niemcy, które miały miejsce w okresie od 7 września 1940 do 10 maja 1941, podczas drugiej wojny światowej zegar dokładnie odmierzał czas bez żadnych usterek. Zaczął się opóźniać w Sylwestra 1962 z powodu śnieżycy, wybijając Nowy Rok z dziesięcio minutowym opóźnieniem.
Pierwsze i jedyne do tej pory poważne uszkodzenie zegara miało miejsce 5 sierpnia 1976 roku. Mechanizm wydający dzwięk odmierzanych godzin zepsuł się z powodu wyrobienia się części metalowych. Zegar został ponownie uruchomiony 9 maja 1977 roku. W tym czasie wybijane godziny można było usłyszeć w BBC Radio 4. Big Ben milczał oczekując na naprawę uszkodzenia.
Martin Westall
